BİR BESTENİN HİKÂYESİ
Mustafa Hakan Alvan
Sevgili dostlar, bu yazımızda bir ilahinin doğuş hikâyesini sizlerle paylaşmak istedik. Bendeniz T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın bir müzik topluluğunda neyzen olarak görev yapan bir kardeşinizim. Görevimizin gereği yaptığımız bir Ankara seyahati sırasında, arkadaşlarımız kendi arasında sohbet ederlerken, futboldan bahis açıldı ve arkadaşlarımız futbol takımlarının oyuncu kadrolarını ezbere saymaya başladılar. Bu sohbete şahit olan koromuzun müdürü Ömer Tuğrul İnançer Beyefendi birden arkasına dönerek bizlere; “Arkadaşlar, ne güzel futbolcu isimlerini ezbere sayıyorsunuz, peki, Kur’ân-ı Kerîm’de Rabbimizin bize anne olarak tayin ettiği Peygamber Efendimiz’in muhterem hanımlarının isimlerini ezbere biliyor musunuz?” diyerek bir soru sordu. Bu sorunun ardından otobüste bir sessizlik hâkim oldu. Maalesef bendeniz dâhil içimizden hiç kimse bu soruya tam olarak cevap veremedik.
Seyahat dönüşü ilk iş olarak bu sorunun cevabını ansiklopedileri karıştırarak öğrenmeye gayret ettim. Dinî musiki sahasında çalışmalar yapan birisi olarak, bu konu ile ilgili bir güfteyi bestelemek ve diğer insanlara da elimden geldiğince konunun ehemmiyetini hatırlatmak istedim.
Beste için bir güfte arayışına girdiğim vakit, yaptığım araştırmalar sonucu, Annelerimiz olan Hz. Peygamber’in hanımları hakkında onları tanıtan bir şiir bulamadım. Edebiyat fakültesinde hoca olan zevcem Türkan Alvan’dan bu konuyu teferruatlıca çalışıp bir güfte yazmasını istedim. İlk önce “Ben şair değilim yazamam ki.” dese de ben “Annelerimizin ruhları için bir ‘Fatiha’ oku, himmetlerini iste, Allah lütfeder.” diyerek teşvik etmeye çalıştım. O da “Bismillah” diyerek yazmaya başladı. İki gün içinde beklenen şiir zuhur etti.
Bendeniz bu şiiri elime aldığımda melodiler su gibi akıp gitti ve böylelikle annelerimizi anlatan ilahi, sözü ve bestesi ile ortaya çıkmış oldu.
Bu eseri, yukarıda anlattığım otobüs yolculuğunda konu ile ilgili soruyu soran büyüğümüze heyecanla arz ettim. O da çok mutlu oldu ve “İnşallah en kısa zamanda icrasını da dinleriz.” diyerek mutluluğunu ifade etti.
Kısa bir zaman sonra, bu eserin ortaya çıkmasında bizi teşvik eden büyüğümüzün de bulunduğu bir meşk meclisinde bu eseri icra ettik. Kendisinin bu ilahiyi göz yaşları içinde dinleyişi, Türkan Hanım ve Bendeniz için büyük mutluluk oldu. Eserin icra edilmesinin ertesi günü başka bir güzel haber daha geldi.
İcrasında beraber olduğumuz Enes Ergür arkadaşımız o gece rüyasında Hz. Âişe annemizi bu ilahiyi keyifle okurken görmüş. İşte bu haberle gayretimizin tüm Müslümanların anneleri olan Efendimiz’in hanımları katında makbul olması düşüncesi her şeye değerdi.
İlahinin internetteki kaydını şu linkten dinleyebilirsiniz: https://youtu.be/9tHjB2gEVPI
ÜMMEHÂT-I TÂHİRA
“Temiz Anneler”
“Peygamber hanımları müminlerin anneleridir.” Ahzâb/6
“Ey peygamber ailesi!
Allah sizi sadece günah kirlerinden arındırmak ve sizi tertemiz yapmak istiyor.” Ahzâb/33
Evvel analım Hatice Kübrâ’yı
Dâîm hoşnut eden ol Mustafâ’yı
Önce iman eden Hayrünnisa’yı
Aşk-ı Muhammed tâlibi her kula
Meded eyle Ümmehât-ı Tâhira
Hazret-i Sevde’dir analık eden
Evlâd-ı Resûl’e hep hizmet eden
Habib’in hüznüne refâkat eden
Aşk-ı Muhammed tâlibi her kula
Meded eyle Ümmehât-ı Tâhira
Hazreti Bekir’in kızı Aişe
Ümmetin her müşkiline o çare
Ol Hümeyrâ Ahmed’ine pervane
Aşk-ı Muhammed tâlibi her kula
Meded eyle Ümmehât-ı Tâhira
Ömer Faruk’un kerimesi Hafsa
Her dem Kur’an’ı etti muhafaza
İlm ü şecâat kânı hem fâzıla
Aşk-ı Muhammed tâlibi her kula
Meded eyle Ümmehât-ı Tâhira
Ümmü’l mesâkîn Zeyneb’i sorarsan
Resûl’e üç ay eşlik etti inan
Ol sâdıka Hakka yürüdü heman
Aşk-ı Muhammed tâlibi her kula
Meded eyle Ümmehât-ı Tâhira
Hürmet edelim Ümmü Seleme’ye
Açık sözlü olan ol vâlideye
Dâimâ destgîr idi ol Resûl’e
Aşk-ı Muhammed tâlibi her kula
Meded eyle Ümmehât-ı Tâhira
Zeynep olunca Resûl’ün zevcesi
Silindi câhiliyyenin töresi
Ol asîldir hem fakîrin annesi
Aşk-ı Muhammed tâlibi her kula
Meded eyle Ümmehât-ı Tâhira
Ümmü Habibe Habeş’e hicrette
İmanı tercih etti mürted eşe
Sonra oldu Resûl’e temiz zevce
Aşk-ı Muhammed tâlibi her kula
Meded eyle Ümmehât-ı Tâhira
Resule zevce olan Cüveyriye
Kavmini azad ettirdi bir günde
Fukaraya pür-şefkat nurlu anne
Aşk-ı Muhammed tâlibi her kula
Meded eyle Ümmehât-ı Tâhira
Safiyye Vâlide Mûsevî doğdu
Hayber’in fethinde Müslüman oldu
Hazret-i Peygamber’e zevce oldu
Aşk-ı Muhammed tâlibi her kula
Meded eyle Ümmehât-ı Tâhira
Mariye de ümmetin vâlidesi
Mısır’ın Mustafa’ya hediyesi
Mahdumu İbrahim ciğer pâresi
Aşk-ı Muhammed tâlibi her kula
Meded eyle Ümmehât-ı Tâhira
Peygamber’in son zevcesi Meymûne
Gayret etti hizmet için Resûl’e
İhtiyarken huri oldu cennete
Aşk-ı Muhammed tâlibi her kula
Meded eyle Ümmehât-ı Tâhira
Reyhâne cânân olunca Resûl’e
Dünya saltanatı sürdü beş sene
Hem sâkine idi ol hem halîme
Aşk-ı Muhammed tâlibi her kula
Meded eyle Ümmehât-ı Tâhira
- TÜRKAN ALVAN
Ocak 2008- B. Çamlıca
- HZ. HATİCE (RA.): 40 yaşındayken 25 yaşındaki Rasulullah’la evlendi. İlk mümindir. 25 yıllık evliliklerinden Hz. Fâtıma, Hz. Ümmü Gülsüm, Hz. Zeyneb, Hz. Rûkiyye, Hz. Kâsım ve Hz. Abdullah doğdu. 65 yaşında vefat etti ve Mekke’de Cennet-ül Mualla’ya defnedildi. O Allah’ın selamına ve Rasulullah’ın övgüsüne nail olan faziletli ve şerefli bir kadındı. Rasulullah onu hep hayırla yad etti; vefatından sonra da onun dostlarını ziyaret etti; onun için kurban kesip hayır yaptı.
Evvel analım Hatice Kübrâ’yı
Dâîm hoşnut eden ol Mustafâ’yı
Önce iman eden Hayrünnisa’yı
Aşk-ı Muhammed tâlibi her kula
Meded eyle Ümmehât-ı Tâhira
- HZ. SEVDE (RA.): Hz. Hatice’nin vefatıyla Hüzün Yılı’nda Allah’ın Rasulü sıkıntılı günler geçiriyordu. Hz. Sevde, eşi Habeşistan’da vefat edince Mekke’ye döndü; Hicret’ten 3 yıl önce 50 yaşında Hz. Peygamber’le evlendi ve O’nun çocuklarını analık şefkatiyle büyüttü. Cömertliği, Hz. Peygamber’e olan bağlılığıyla meşhurdur. H.19/M.640’da vefat etti ve Cennet-ül Bâkî’ye defnedildi.
Hazret-i Sevde’dir analık eden
Evlâd-ı Resûl’e hep hizmet eden
Habib’in hüznüne refâkat eden
Aşk-ı Muhammed tâlibi her kula
Meded eyle Ümmehât-ı Tâhira
- HZ. ÂİŞE (RA.): Hz. Ebû Bekir’in kızıdır. Resulullah’la Hicret’ten sonra nikâhlandı. Hz. Cebrâil; Âişe’nin resmini ipek bir hırka içinde Resulullah’a getirmiş ve “Bu, senin dünya ve ahirette zevcendir.” demişti. Hz. Âişe’ye “Hümeyra” diyen Resulullah, “Dininizin yarısını Âişe’den alınız.” buyurmuştur. Peygamberimizin gazalarına katıldı. 14-15 yaşındayken Beni Mustalik Gazası dönüşü iftiraya uğradı, onu bizzat Allah akladı (Nûr/10). Peygamberimiz 632’de hastalanınca son gününü onun evinde geçirdi; 12 Rebiü’levvel’de Hz. Âişe’nin göğsüne yaslanmış hâlde vefat etti. Küçük yaşta okuma yazma öğrenen Hz. Âişe; zeki, sanatkâr, âlime, edibe, iffetli bir hanımdı. Devamlı oruç tutar ve gece namazı kılardı. Fıkıh ilminin kurucularındandır. 676’da Medine’de vefat etti, Cennet-ül Bâkî’de medfundur.
Hazreti Bekir’in kızı Aişe
Ümmetin her müşkiline o çare
Ol Hümeyrâ Ahmed’ine pervane
Aşk-ı Muhammed tâlibi her kula
Meded eyle Ümmehât-ı Tâhira
- HZ. HAFSA (RA.): Hz. Ömer’in kızıdır. Ashab’dan Hz. Huneys’le evliydi. Eşiyle Habeşistan’a, sonra Medine’ye hicret etti. Kocası Uhud Savaşı’ndan sonra şehit olunca genç yaşta dul kaldı. Kültürlü kadınlardan olan Hz. Hafsa; Hicri 3. yılda 20 yaşlarında Rasulullah’la evlendi. Özü sözü bir, iradesi kuvvetli ve babası gibi biraz celalliydi. İbadete düşkündü, hafızdı. Çok namaz kılar, çok oruç tutardı. Hz. Ömer’in emaneti tek Mushafı titizlikle sakladı ve Hz. Osman’a çoğaltması için verdi. Hicretin 45. yılında 60 yaşında vefat etti ve Medine’de Cennet-ül Bâkî’ye defnedildi.
Ömer Faruk’un kerimesi Hafsa
Her dem Kur’an’ı etti muhafaza
İlm ü şecâat kânı hem fâzıla
Aşk-ı Muhammed tâlibi her kula
Meded eyle Ümmehât-ı Tâhira
- HZ. ZEYNEB B. HUZEYME (RA.): Cahiliyye devrinde bile muhtaçlara şefkatli davrandığı, sadaka verdiği için, Ûmmü’l Mesâkîn (düşkünler anası) diye tanınırdı. 3. eşi Hz. Abdullah’ın da Uhud’da şehit düşmesiyle dul kaldı. Hicri 3. yılda Hz. Peygamber’le evlendi. 2-8 ay evliyken 30 yaşlarında vefat etti. Cenaze namazını Rasulullah kıldırdı ve Medine’de Cennet-ül Bâkî’ye defnedildi.
Ümmü’l mesâkîn Zeyneb’i sorarsan
Resûl’e üç ay eşlik etti inan
Ol sâdıka Hakka yürüdü heman
Aşk-ı Muhammed tâlibi her kula
Meded eyle Ümmehât-ı Tâhira
- HZ. ÜMMÜ SELEME (RA.): Kocası Uhud gazisi Ebu Seleme’nin vefatıyla dul kaldı. Hz.Peygamber’in evlenme teklifini “Yaşlılığı, kıskançlığı ve çocukları”nı mazeret edip reddetti. Hz. Peygamber ona: “Ben senden yaşlıyım, kıskançlığın gitmesi için Allah’a dua ederim, çocukların ise Allah ve Rasülüne aittir.” buyurunca evlenmeyi 44 yaşındayken kabul etti. Fesahat ve belagatte yetenekli, dirayet ve fetanet sahibi; ibadete düşkün ve çok cömertti. Kur’ân-ı Kerîm’i Peygamberimizin üslubunda okurdu. 84 yaşında vefat edince Medine’de Cennet-ül Bâkî Kabristanı’na defnedildi.
Hürmet edelim Ümmü Seleme’ye
Açık sözlü olan ol vâlideye
Dâimâ destgîr idi ol Resûl’e
Aşk-ı Muhammed tâlibi her kula
Meded eyle Ümmehât-ı Tâhira
- HZ. ZEYNEP B. CAHŞ (RA.): Annesi, Peygamberimizin halası Hz. Ümeyme’dir. Cahiliye âdeti gereği asil kızların fakir ve kölelerle evlenmesi yasaktı. Hz. Zeyneb; Resulullah’ın azatlı kölesi Hz. Zeyd b.Harise ile Resulullah’ın emri üzerine evlendi. Ancak, bu evlilik uzun sürmedi. Yine, evlatlık hanımlarının, evlat edinenler tarafından alınamayacağı âdeti Araplar arasında yaygındı. Hz. Zeyd’in boşandığı eşi Hz. Zeyneb’i nikâhına alan Hz. Peygamber; bu geleneği ortadan kaldırdı. Ahzâb Suresi, 37. ayetle bu nikâh Hz. Allah tarafından kıyıldı. Cömertliğiyle meşhurdu. Hakk’a yürüyen Hz. Peygamber’e ilk kavuşan eşidir. Medine’de Cennet-ül Bâkî’ye defnedildi.
Zeynep olunca Resûl’ün zevcesi
Silindi câhiliyyenin töresi
Ol asîldir hem fakîrin annesi
Aşk-ı Muhammed tâlibi her kula
Meded eyle Ümmehât-ı Tâhira
- HZ. ÜMMÜ HABİBE (RA.): Ebû Süfyan’ın kızıdır. Hanif dine mensupken eşiyle Müslüman olup Habeşistan’a hicret etti. Ancak eşi Hristiyanlığa döndü. Ümmü Habibe çektiği sıkıntıya rağmen imandan vazgeçmedi ve eşinden boşandı. Hz. Peygamber’le vekil ile 40 yaşlarında nikâhlandı. Hz. Peygamber’le dört yıl evli kalmıştı; 70 yaşında Medine’de vefat etti. Cennet-ül Bâkî’ye defnedildi.
Ümmü Habibe Habeş’e hicrette
İmanı tercih etti mürted eşe
Sonra oldu Resûl’e temiz zevce
Aşk-ı Muhammed tâlibi her kula
Meded eyle Ümmehât-ı Tâhira
- HZ. CÜVEYRİYE (RA.): Mustalikoğulları kabilesinin başkanının kızıdır. Bu kabilenin, Hicri 6. yılında Medine’ye saldıracağını öğrenen Hz. Peygamber, onları yendi. Esirler arasındaki Hz. Cüveyriye Hz. Peygamber tarafından azat edilip peygamber eşi olma şerefine nail oldu. Sahabiler; “Allah’ın elçisinin hısımları esir tutulmaz!” diyerek, kabileyi serbest bıraktı. Müstalikoğulları Müslüman oldu. Hz. Peygamber ona “kızcağız” yani “Cüveyriye” ismini verdi. Çok oruç tutar, çok namaz kılardı. Hayırseverdi. Hicri 56’da vefat etmiştir. Medine’de Cennet-ül Bâkî’de medfundur.
Resule zevce olan Cüveyriye
Kavmini azad ettirdi bir günde
Fukaraya pür-şefkat nurlu anne
Aşk-ı Muhammed tâlibi her kula
Meded eyle Ümmehât-ı Tâhira
- HZ. SAFİYYE (RA.): Medine’deki Yahudilerden Nadiroğulları kabilesi reisinin kızıydı. Hayber savaşı’ndan sonra Müslüman oldu ve Hz. Peygamber’le nikâhlandı. Hz. Peygamber’in son günlerinde “Ya Rabbi, O’nun hastalığını ben çekeyim de yeter ki O iyi olsun.” dediği rivayet edilir. H.50/M.670’te vefat edince Medine’de Cennet-ül Bâkî’de medfundur.
Safiyye vâlide Mûsevî doğdu
Hayber’in fethinde Müslüman oldu
Hazret-i Peygamber’e zevce oldu
Aşk-ı Muhammed tâlibi her kula
Meded eyle Ümmehât-ı Tâhira
- HZ. MARİYE (RA.): Hicri 7. yılda Mısır hükümdarı Mukavkıs; Mariye’yi cariye olarak Hz. Peygamber’e gönderdi. Müslüman oldu. Hz. Peygamber’den oğlu Hz. İbrahim doğdu, ancak 2 yaşlarında vefat etti. Hz. Mariye, O’nun acısıyla Hicretin 16. yılında vefat etti.
Mariye de ümmetin vâlidesi
Mısır’ın Mustafa’ya hediyesi
Mahdumu İbrahim ciğer pâresi
Aşk-ı Muhammed tâlibi her kula
Meded eyle Ümmehât-ı Tâhira
- HZ. MEYMÛNE (RA.): Hicri 7. yıldan sonra dul kaldı. Peygamber hanımı şerefine nail olmak için ileri yaşlarında Hz. Peygamber’le nikâhlanmayı rica etti. 39 ay evli kaldı. Çok hayır yapar, ibadette bulunurdu. Miladi 671’de vefat etti. Mekke’de Cennet-ül Muallâ’da medfundur.
Peygamber’in son zevcesi Meymûne
Gayret etti hizmet için Resûl’e
İhtiyarken huri oldu cennete
Aşk-ı Muhammed tâlibi her kula
Meded eyle Ümmehât-ı Tâhira
- HZ. REYHÂNE (RA.): Benî Kureyza Yahudileriyle yapılan savaşta esir alındı. Kimi kaynaklarda iman ettiği ve Hz. Peygamber’le evlendiği rivayet olunur. Saliha, halime bir hanımdı. Hz. Peygamber’den önce vefat etti, Medine’de Cennet-ül Bâkî’ye defnedildi.
Reyhâne cânân olunca Resûl’e
Dünya saltanatı sürdü beş sene
Hem sâkine idi ol hem halîme
Aşk-ı Muhammed tâlibi her kula
Meded eyle Ümmehât-ı Tâhira