Sayı 51

Günümüz Çeşitlilik Modası Çokluğun olumlanmasını belirten diğer ifadelerle birlikte çeşitlilik kelimesi de bir slogan hâline gelmiş durumda. Çokluk gibi bir olguyu belirten kelimeler de, aynı fikri ifade eden fakat anlam olarak pozitif bir nüansa sahip çoğulculuk gibi kelimelere teslim olmuş durumdalar. Diğer taraftan günümüz dili, tek olanı betimleyen yekpare (monolithic) gibi tahkirkâr sıfatlar açısından oldukça…

Rus Yahudisi göçmen bir ailenin çocuğu olarak 1940’da Amerika’da dünyaya gözlerini açan Shems Friedlander 60’lı ve 70’li yılların maneviyat arayışıyla çeşitli mistik akımlara yönelmiş ve sonradan tasavvuf ile tanışıp Müslüman olmuştur. New York’ta meşhur bir grafik sanatçısı olarak önemli sanat çevrelerinde bulunmuştur. Hidayetinden sonra İslam’a dair çeşitli kitaplar yazmış ve belgeseller yapmıştır, özellikle Hazreti Mevlânâ…

Varlığın var olduğundan şüphe etmeyen ve bilginin imkânını varsayan filozof zümresinin kahir ekseriyetinin temel sorusu, varlığın kaynağına ve varolma keyfiyetindeki birliğin kökenine yönelikti. Friedrich Nietzsche’nin (ö. 1900) Yunan felsefesini yorumlarken söylediği şu söz bunu çok net bir biçimde anlatır: “Yunan felsefesi görünüşte anlamsız bir esinti ile ve şu sözle başlar: Su her şeyin ‘menşei’ ve…

Bir ile çok veya birlik ile çokluk arasındaki bağıntının mahiyeti tarih boyunca düşünürleri meşgul etmiş olan çetin sorular içerir. Bunlar öyle sorulardır ki, akıl bunları cevaplamaksızın huzur bulamaz. Ancak aklın tam olarak bunların içinden çıkabilecek bir ehliyete sahip olup olmadığı da ayrı bir tartışma konusudur. Üstelik bu sorular insanın kendisini ve tecrübesini anlaması ve anlamlandırması…

Sufilerin bariz özelliklerinden birisinin dil ve üslupta basitlik ve anlaşılırlık ilkesi olduğu genel bir kabuldür. İnsanlar bir tasavvuf metninden veya sözünden anlaşılırlığı beklerler. Onlar da en çetin teorik bahisleri bazen bir mısra ile, bazen de bir deyimle herkesin anlayabileceği -en azından anladığını zannedebileceği- bir seviyeye indirerek bu beklentiye cevap verirler. Belki de tasavvufun yaygınlığının en…

Bir açıdan İslami Aristotesçi gelenek de dâhil, bütün Batı felsefe geleneği birlik ile ilgilidir. Birlik Hegel’de modern felsefeyi antik kaynaklarına bağlayan “içerik” ve “sonuç”tur.2 Yunan felsefesinin kökenlerinde, tam olarak da mythostan logosa şu meşhur geçişte tüm varlığı, tüm gerçekliği, ortak bir payda veya aynı kılınmış bakış açıları bağlamında tek bir şey olarak kavramaya yönelik yeni…

Hocam, irfan geleneğimizdeki kesret içinde vahdet, vahdet içinde kesret yaklaşımının bugünkü sosyal ve kültürel hayatımız içindeki izdüşümleri nelerdir/neler olmalıdır? Önce bilebildiğim kadarıyla irfan geleneğimizdeki kesret-vahdet ilişkisini ifade etmeye çalışayım. Müşahede ettiğiniz âlem bir kesret, yani çokluk âlemidir. Burada birçok nesne, pek çok canlı ve muhtelif insanlar olduğu gibi, sürekli bir hareket ve bunların bizde uyandırdığı…

İlk olarak felsefe, edebiyat ve sanat arasındaki ilişkiyle başlamak istiyorum. Çok yaygın bir ayrım yapılır, felsefe akla, sanat hisse hitap eder diye (ki aynı zamanda buna yönelik birçok eleştiri de zikredilebilir çağdaş düşüncede). Bir edebi eser, felsefe kitabı değildir, fakat felsefeden de muaf değildir. Özellikle, sizin eserlerinizde zaman zaman ikisinin birbirine girdiği, bazen bunların birbirini…

Hristiyan Tanrı anlayışı iki temel dogmaya dayanır. Bunlardan ilki; Tanrı’nın bir olduğu, diğeri ise; Mesih İsa’nın bir insan doğasında Tanrı ile birleşmiş olduğudur. Tanrı’nın mutlak birliğine yönelik ilk dogma Hristiyanlığa, sahip olduğu Yahudi mirasından ve Hristiyanlığın Yahudi kutsal kitaplarındaki kaynağından gelir. Bundan sıklıkla tektanrıcılık diye söz edilir ve bu, tüm İbrani dinlerde ortak olan, temel…

İnsanın konuşan bir varlık olduğu fikri kadim zamanlardan beri tekrarlana gelmiştir. Politika adlı kitabının meşhur pasajında “Dil sahibi olan tek [hayvan] insandır.”1 diyen Aristoteles belki de bu fikri insan anlayışının temeline koyan ilk kişiydi. Ancak bu tanımdaki “dil” ibaresi muğlak kalmıştır, zira Yunan filozofun “dil sahibi hayvan’’ ibaresinin Latince çevirisinde “rasyonel hayvan”a dönüşmesi, konuşma gibi…