Sayı 58

Ekrem Demirli Zamanın bir özne ve müessir etmen olarak kullanıldığı birçok deyim ve tabir yer alır dilimizde ve belki bütün dillerde. Bir arzumuz gerçekleşmeyince “İşi zamana bırakmak lazım.” deriz ve teselli buluruz; sanki zaman bizim adımıza o işi bir kıvama taşıyacak diye düşünürüz. Bazen bir işi zamana bırakmak, zamanı hakem saymak demektir; zaman muhtemel durum…

Hans Ulrich Gumbrecht -1- Gündelik konuşmalardan ziyade felsefi görüşler ve tartışmalar bağlamında “olumsallık” kelimesi, gerçekleşebilecek fakat gerçekleşmek zorunda olmayan gelecek olay veya durumlara işaret eder. Bundan dolayı da zorunlu olarak, şimdiyi geleceğe bağlayan bir bakış açısını talep eder ve gelecekte, zorunluluk ve imkânsızlık arasında bir ufuk durumunu imler. Bu durum, etkileşime giren kişilerin başlangıç durumlarını…

Stephen Kern Zeitgeist kavramı felsefe, edebiyat, sanat ve bilimde olduğu kadar iktisat, sosyal ilişkiler ve siyasette de bütün bir çağın özüne veya ruhuna işaret etmek iddiası taşıması açısından oldukça cüretkâr bir kavramdır. Kültür tarihçileri böylesi Zeitgeist’ları iman çağı, bilim çağı, kapitalizm çağı ya da internet çağı gibi oldukça indirgeyici ve basit terimlerle özdeşleştirmişler, yahut Newton,…

Costica Bradatan Bir sufi mürşit, doğduğu yer olan Horasan/Nişabur’dan Bağdat’a yeni vazifesine gelmeden çok önce kendisinin namı buralara ulaşmıştı. Yüksek maneviyatı ve ihsan kavramına getirdiği özgün yorumla muazzam bir şöhreti vardı, ama aynı zamanda onun pek de ortodoks olmayan tarzı da meşhurdu. Bazıları bu mürşit hakkında uçuk söylentiler, biraz taşkınlık kokan şeyler duymuştu, ama onlardan…

Graham Harman “Güneşin altında yeni hiçbir şey yok.” dedi Süleyman. Elinin altında onca kadının olduğu hükümdarlık günlerinde bu özdeyiş yerindeydi belki, ama bugün anlamsız bir laf. Kelimelerin özgünce birbirleriyle terkibe sokulmasının bir nihayeti olamaz; bunların özgün fikir terkipleri olması da gerekmez. Edgar Allan Poe Bir zamanlar, Hans-Georg Gadamer’den sonraki tüm kıta Avrupası filozoflarını âdet olduğu…

Asım Cüneyt Köksal Birçoğumuz, yaşlı tanıdıklarımızdan bazılarının “Ahlak sukut etmiş evladım!” dediklerine şahit olmuşuzdur. Bu sözü sarf edenler, yaşadıkları devri yadırgamakta ve ahlaki bazı değerlerin yozlaştığını, hatta artık dikkate alınmaz olduğunu, bu değerlerin hükmünün kalmadığını anlatmak isterler. Yani bu sözle olgusal bir durumdan söz etmiş olurlar. Osmanlılar devrinde yaşamış bir âlim olan Hasan Kâfî el-Akhisârî…

Jeff Malpas Kökeni Johann Gottfried Herder’in bir eserinde bulunan zeitgeist kavramı genellikle geç 18. yüzyıl ve 19. yüzyıllardaki tarihsel ve zamansal zihnî uğraşın kendine özgü niteliği olarak düşünülür. Herder bu kavramı Latince genius saeculi teriminin çevirisi olarak tedavüle sokmuştur. Söz konusu Latince terim ise Christian Adolf Klotz’un 1760’ta yayımladığı ve Herder’in 1769’daki eleştirisinin odağında yer…

Ömer B. Albayrak 27 Ocak 1687’de Fransa Kralı XIV. Louis’nin sarayının şapelinde kralın sağlığına kavuşmasını kutlama vesilesiyle yüksek yazar-çizer takımı bir araya gelir. Program dâhilindeki konuşmalardan birisi hazır bulunanların keyfini epey kaçırır. La Fontaine ve Racine gibi oldukça ünlü kişilerin huzurunda, şiirini okuyan Charles Perrault’dur havayı birdenbire değiştiren kişi. Şiir şöyle: Güzel Antik Çağ hep…

Hans Ruin Haziran 1938’de Martin Heidegger “Modern Dönem Dünya Resminin Tesisi” (Die Begründung des Weltbildes der Neuzeit) hakkında bir dizi konferans vermek üzere Freiburg’tan davet aldı. Bu konuşmaların mahsulü, Holzwege (1950) derlemesinde yer alan “Dünya Resmi/Sureti Çağı” (Die Zeit des Weltbildes) denemesi adıyla yayımlandı. Heidegger bu makalede daha sonraki çalışmalarında tekrar tekrar ele alacağı konuya,…

Lütfi Sunar İnsan, Mekân ve Zamanın İçindedir İnsan iki şey içinde yaşamını sürdürür: Sabit olan mekân ve hareketli olan zaman. İkisi de kendisinin değildir ama ikisini de mülkleştirmeye çabalar. Mekân istense de çoğaltılan veya azaltılan bir şey değildir ama sınırlandırılabilir; zaman ise istense de durdurulan bir şey değildir, ama zamana denk düşen vakalar çoğaltılabilir ve…