Sayı 76

Selman Bayer Bugün insanlığın bir kriz içinde olduğu açık. Din-milliyet, özgürlük-güvenlik, yerel-küresel gibi birtakım ikiliklerin arasında bocalayıp durduğu ortada. Bunun yanında mezhep farklılıklarından, yerel kimliklere varana kadar sürekli bir bölünmeye maruz kaldığı, zorunlu ama insani olmayan bir tercihe zorlandığı aşikâr. İnsan bütün bu farklılıklar arasında yolunu kaybetmiş gibi görünüyor. Aydınlanmanın insanının olduğu kadar, Tanrı’nın yeryüzündeki…

Vahdet İşsevenler Bugünün sorusu şudur: Yapay zekâ insanlığa sığar mı? Son haftalarda, özellikle de ChatGPT’nin dördüncü versiyonunun yayınlanmasıyla, yapay zekânın yapabildikleri küresel gündemi meşgul eden konular arasında ağırlıklı bir yer teşkil etmeye başladı. Bu maalesef politik bir meşguliyet değil. Yapay zekâ neleri yapabiliyor, onu nasıl kullanırım? Bu soru birçok farklı meslek mensubunun gündemi oldu. Bu…

Claire Colebrook* Dünyanın sonu gelişen bir endüstri.[1] Kıyamet neredeyse ortalıkta kol geziyor: Hayatta kalma yanlısı ve kıyamet tellalı internet sitelerinden (survivopedia.com, doomandbloom.net, prepforshtf.com) tutun da yeni akademik disiplinlere kadar (“felaket çalışmaları”, “antroposen çalışmaları”, “tükeniş çalışmaları”) insanın kırılganlığı moda oldu. Panik sadece medeniyet tehditlerinden değil tükeniş tehditlerinden de kaynaklanıyor. Kitleler hâlinde yok olma, iklim değişikliği, salgın…

Ekrem Demirli   “Filozoflar insan düşünen canlıdır dediler, yanlıştır; her şey düşünür ve her şey canlıdır. İnsan kevn-i cami yani her şeyle irtibatlı varlıktır.” İbn Arabi     İnsan hakkında en çok duyduğumuz cümle “İnsan düşünen canlıdır!” şeklinde farklı tabirlere sahip bir cümledir. “İnsan düşünen canlıdır.” nihai formunu mantıkçılarda kazanmış, günlük dilde az çok ilk…

Söyleşi: Kadir Filiz Eric S. Nelson Çin felsefesi ve çağdaş kıta felsefesi alanlarında çok sayıda kitap ve makale kaleme almıştır. Bu düşünce geleneklerini müstakil olarak incelemenin yanında farklı felsefe geleneklerinin kesişimi ve birbirlerini alımlaması üzerine kültürlerarası felsefede çalışmalar ortaya koymuştur. Hong Kong Bilim ve Teknoloji Üniversitesi felsefe bölümünde profesörlük yapmaktadır.     Söyleşi teklifimizi kabul…

Monika Kirloskar-Steinbach * Leah Kalmanson **   Felsefe öğrencileri felsefe tarihini esasında iki ana ders üzerinden öğrenirler: “Antik felsefe” ve “modern felsefe”.[1] Atina şehir devletinde Sokrates’le başlar hikâye, kendisi deyim yerindeyse felsefenin gerçek bir maskotudur: muzip bir huysuz, güçlüye karşı hakikatin sözcüsü ve emsallerinin oluşturduğu bir jüri tarafından sadece bilgelik sevgisi (philo–sophia) sebebiyle infaz edilen…

Anke Graness* Avrupa felsefesi tarihi araştırmaları, Platon’un diyaloglarında çeşitli düşünürlerin öğretilerini tasvir etmesiyle başlayan uzun bir geleneğe sahip olsa da Afrika felsefesi tarihi araştırmaları özellikle Sahra-altı Afrika söz konusu olduğunda görece genç bir disiplindir. Afrika’nın felsefe yapma kabiliyeti yüzyıllar boyunca bütünüyle inkâr edilmiş ve Afrika düşüncesi dünya düşüncesinin bir parçası olarak görülmemiştir (bkz. örneğin G.W.F….

Sean Dorrance Kelly*   31 Mart 1913’te Viyana’daki Musikverein Konser Merkezinin Büyük Salonunda, Alban Berg’in bir orkestra icrasının tam ortasında bir kavga patlak verir.[1] Ortalık karışır. Mobilyalar kırılır. Polis, konser organizatörünü, fazla tanınmayan opera bestecisi Oscar Straus’u yumrukladığı için tutuklar. Daha sonra duruşmada Straus, seyircilerin hayal kırıklığıyla dalga geçer. Yumruğun, bütün gecenin en uyumlu sesi…

Nile Green* Küresel tasavvufun ne olduğunu araştırırken, öncelikle kavramları tanımlamak faydalı olacaktır.  İlk olarak, tasavvufu İslam’dan farklı bir şey olarak görmek yerine İslam tasavvufu üzerinden konuşmak en doğrusu olacaktır. Tasavvuf -ya da “İslam tasavvufu”- İslam inancının zahirî hukuki yönlerinin tamamlayıcısı olarak İslam’ın bâtıni manevi yönlerini ortaya çıkarmaya yönelik kaide ve uygulamalar olarak anlaşılabilir. Kur’an ve…

Christoph Schuringa*   “Batı” felsefesi bugün dünyadaki üniversitelerde yaygın olarak öğretilmektedir. Hakimiyeti öyle büyüktür ki, genellikle kendisinden yalnızca “felsefe” olarak bahsedilir. Bertrand Russell’ın Batı Felsefesi Tarihi’nin ilk sayfalarına veya benzer herhangi bir araştırmaya göz atan herkes, ilk Yunan filozofu Miletli Thales ile başlayan bir tarihsel anlatıya tanık olurlar. Russell’ın dümdüz bir şekilde öne sürdüğü gibi,…